Badania wydajności bezpośrednich wierteł pasmowych
Największe ryzyko finansowe w rolnictwie związane ze stratami plonów jest spowodowane niekorzystnymi warunkami pogodowymi, zbyt wysokimi temperaturami, nierównomiernym rozkładem opadów, suszami i powodziami. Aby utrzymać konkurencyjność gospodarstw rolnych, badane są alternatywne metody uprawy roli i siewu bezpośredniego, a także technologie nawożenia, które pomagają zmniejszyć wpływ niekorzystnych warunków środowiskowych. Plony zależą nie tylko od braku wilgoci, ale także od produktywności i jakości gleby. Gleby z większą ilością materii organicznej lepiej zatrzymują składniki odżywcze i wilgoć.
Siewnik pasowy RS-3 jest najnowszym produktem producenta maszyn uprawowych „Laumetris“ i został zastosowany w praktyce na polach rolników partnerskich podczas projektu EPI nr 35BV-KK-22-1-04997-PR001. Ponieważ wyniki zależą od składu i stanu gleby, doświadczenia nad zastosowaniem siewu bezpośredniego przeprowadzono w różnych okręgach Litwy, o różnym składzie gleby i warunkach klimatycznych w gospodarstwach rolników gospodarstwach rolników okręgów Radviliskis, Kupiskis, Kedainiai, Pasvalys, Vilkaviskis. Celem doświadczeń była ocena efektywności siewu bezpośredniego pasowego i wpływu granulowanego kompostu organicznego na produktywność zbóż.
Jakość gleby i przygotowanie do siewu jest jednym z głównych czynników decydujących o produktywności i wydajności upraw. Od wielu lat stwierdzamy, że źle przygotowane gleby powodują nierównomierne dojrzewanie, jaśniejsze ziarna, więcej niedojrzałych ziaren, zwiększone wymagania suszenia i zwiększone ryzyko pleśni/patogenów. Nowy siewnik taśmowy RS-3 formuje glebę w dwóch pasach w różnych warunkach, spulchnia tylko pas siewny, pozostawia pas naturalnie uformowanej, naturalnie twardej gleby między rzędami i wysiewa ściernisko na wierzchu. Tarcze w spulchniaczu przecinają ściernisko, redlice podnoszą wilgotną glebę z głębszych warstw, a nasiona kiełkują w tym samym czasie i szybko, zapewniając w ten sposób równomierny rozwój roślin. Powstają bruzdy, w których sadzonki są chronione przed wiatrem i mrozem przez zimę, a silny plon zbóż na wiosnę powstrzymuje chwasty. W bruździe niższa twardość gleby utrzymywała się do końca sezonu wegetacyjnego, przy wyższej wilgotności, co skutkowało bardzo dobrym rozwojem korzeni. Dodanie granulowanego kompostu do bruzd siewnych również nieznacznie zmniejszyło twardość.
Wyniki porównano z technologią siewu i nawożeniem stosowanym przez partnerów projektu, które różniły się między sobą. Na przykład w okręgu Pasvalys zastosowano orkę, która znacznie zmniejsza twardość gleby, podczas gdy w okręgu Vilkaviskis zastosowano również głęboką uprawę w celu zmniejszenia twardości gleby. W innych miejscach stosowano bezpośrednie siewniki lub tylko bardzo płytkie wprowadzanie słomy za pomocą kultywatorów talerzowych.
Stwierdzono, że zmiany wilgotności gleby zmieniały się w czasie zarówno w spulchnionych bruzdach, jak i mulczowanych międzyrzędach, w zależności od ilości i rozkładu opadów (Tabela 3). Nieopryskany pas (międzyrzędzia) jest pozostawiony jako akumulator naturalnych właściwości gleby i wilgoci, nieopryskane międzyrzędzia mają niski współczynnik infiltracji wody, a międzyrzędzia są pokryte warstwą słomy i ściółki z resztek pożniwnych, co zmniejsza parowanie jako magazyn wilgoci i jest przekształcane w próchnicę. W bruzdach luźna gleba jest przepuszczalna dla nadmiaru wody, zapewnia dobry kontakt nasion, dobry rozwój korzeni, a kompost działa jako źródło składników odżywczych. Dane pokazują, że zawartość wilgoci jest wyższa w bruździe niż w redlinie, a kompost również zwiększył zawartość wilgoci o 1,5-2,5 %. Jego wpływ na reżim wilgotności był wyższy w ciężkich glinach
.
Aby poprawić produktywność gleby poprzez nawożenie, w doświadczeniu zastosowano granulowany obornik bydlęcy w czasie siewu. Ten nawóz o spowolnionym uwalnianiu pod nasionami stymulował kiełkowanie i poprawiał zaopatrzenie w niezbędne składniki odżywcze, takie jak azot, fosfor, potas i pierwiastki śladowe. Dodatek granulowanego obornika poprawił strukturę gleb gliniastych i zwiększył wilgotność gleb piaszczystych w większym stopniu niż nawozy mineralne stosowane w konwencjonalnych technikach rolniczych.
Koszty uprawy roli proponuje się obniżyć poprzez zmniejszenie intensywności uprawy. Siew pasowy pozwala na uprawę, siew i nawożenie w jednym przejeździe, zmniejszając zużycie ciągnika i zanieczyszczenie środowiska. Praca wyłącznie w pasach siewnych znacznie zmniejsza zapotrzebowanie na energię i intensywność uprawy, pozostawiając 50% gleby nienaruszonej, zmniejszając w ten sposób zużycie paliwa, inne koszty operacyjne i czas pracy. Bezpośredni siew pasowy może zmniejszyć emisję spalin nawet 4-krotnie w porównaniu do orki pługiem. Ponadto, uprawa zerowa, uprawa pasowa zamiast pełnej oraz mulczowanie powierzchniowe ograniczają emisję gazów cieplarnianych z gleby.
Siew bezpośredni, w którym zęby uprawiają glebę na całej 25-centymetrowej powierzchni darni, wymaga dużej siły pociągowej. Siewnik o szerokości trzech metrów z 9 zębami i taką samą liczbą rzędów siewnych wymaga siły pociągowej 35– 45 kN, w zależności od głębokości uprawy, prędkości uprawy i stanu gleby. Dodatkowej siły pociągowej wymagają zamontowane z przodu talerze, które przecinają resztki pożniwne, a pneumomechaniczny siewnik APV z automatyczną regulacją dawki wysiewu i redlicami wprowadza nasiona, które są dociskane przez rolki, zapewniając dobry kontakt z glebą. Godzinowe zużycie paliwa podczas siewu wynosiło 25–45 l/h, w zależności od prędkości, wypełnienia i twardości gleby. Zaobserwowano jednak, że siewnik zapewnia stałe obciążenie, wydajną pracę i cykl spalania silników spalinowych, niższą emisję CO₂ i cząstek stałych oraz zmniejszenie o około 20% ilości nasion potrzebnych do siewu pasowego.
Siew odbywa się w rozstawie rzędów 33 cm, przy czym nasiona pszenicy są umieszczane w pasach o szerokości około 10-12 cm, a rzepak jest wysiewany w rzędzie po zmianie redlicy wylotowej. W niektórych wariantach zaobserwowano wzrost plonów nawet o 10%, a także poprawę jakości produkcji i ciężaru właściwego ziarna. Uważa się, że gdyby nie upały pod koniec czerwca tego roku, kiedy uprawy zostały po prostu wypalone i zebrane bardzo wcześnie, bez dodatkowych środków, plon upraw mógłby zostać zwiększony o więcej dzięki zastosowaniu bezpośredniego siewu pasowego. Po zbiorach pszenicy brakuje czasu na siew rzepaku, a letnia susza prowadzi do braku wilgoci w glebie, co powoduje, że nasiona kiełkują późno lub wcale. Wraz ze zmianami klimatycznymi ważne jest, aby wziąć pod uwagę nie tylko termin siewu, ale także stan gleby i rozłożenie słomy. Zaobserwowano, że siewnik taśmowy jest skuteczny w usuwaniu ścierniska pszenicy z rzędów siewnych i w zapewnianiu jakości łoża siewnego rzepaku.
Tegoroczne wyniki plonowania siewnika taśmowego nie były zbyt wyjątkowe w porównaniu do siewnika konwencjonalnego ciągłego, z wahaniami w granicach błędu, w zależności od lokalizacji testu (gleby), a niekorzystnie wpłynęła na nie długotrwała susza i upały pod koniec czerwca, w fazie wypełniania ziarna zbóż, niwelując ewentualne większe różnice. Na podstawie badań można założyć, że siew pasowy i stosowanie materii organicznej przez kilka lat doprowadziłoby do korzystnych zmian właściwości gleby w porównaniu z intensywną uprawą z częstą uprawą lub orką.
Podsumowując, bezpośredni siew pasowy umożliwia siew ścierniska z czystymi rzędami siewu, co jest szczególnie ważne w przypadku rzepaku, oraz włączenie resztek omłotu i ścierniska do rozstawu rzędów. Siew w bruzdach zapewnia ochronę sadzonek przed wiatrem i mrozem, szczególnie w warunkach bezśnieżnej zimy. Bruzda zapewnia większą wilgotność przez cały sezon wegetacyjny. Siew w uprawianych pasach gleby eliminuje chwasty, przygotowuje podłoże do siewu, szybciej nagrzewa glebę, zapewnia bardziej równomierne kiełkowanie nasion i zapewnia optymalny reżim wilgotności. Siew pasowy w bruzdach lepiej utrzymuje wilgotność gleby, eliminując wysychanie gleby typowe dla tradycyjnych metod siewu z wykorzystaniem orki i uprawy. Rośliny kiełkują w tym samym czasie, rozwijają się i dojrzewają równomiernie, z mniejszą liczbą małych ziaren, chwasty są tłumione przez silną uprawę, a odstępy między rzędami poprawiają wentylację upraw, zmniejszając zapotrzebowanie na herbicydy i fungicydy.
