Pyłki opowiadają historię dinozaurów i pomagają rozwiązywać zagadki kryminalne

„Niektóre pyłki i zarodniki mają ponad 100 milionów lat, co pozwala naukowcom zrekonstruować starożytne klimaty, zrozumieć naturalne przyczyny zmian klimatu i przewidzieć zmiany. Jednocześnie mówią one więcej niż tylko o historii Ziemi; pyłki z dawnych osad ludzkich dostarczają nawet informacji o nawykach żywieniowych, stylu życia i zmianach kulturowych starożytnych ludzi" - mówi Alma Grigienė, geolog z Litewskiej Służby Geologicznej.

Jak podkreśla Alma Grigienė, geologia to nie tylko góry, skały i klejnoty! Jest to badanie pochodzenia, ewolucji, struktury i procesów zachodzących na Ziemi, zarówno w głębinach, jak i na powierzchni. Stratygrafia, gałąź geologii, bada warstwy skorupy ziemskiej: ich skład, warunki i sekwencję warstwowania. Klasyfikuje również jednostki stratygraficzne (stratony) i pomaga nam zrozumieć etapy rozwoju Ziemi. Każda warstwa jest unikalna, na przykład może składać się z piasku, gliny, dolomitu, wapienia, kredy lub torfu. Geolodzy badają te warstwy i czytają historię Ziemi jak książkę, z każdą warstwą – własnym rozdziałem.

Jedna z metod – palinologia (lub badanie zarodników i pyłków) – pozwala geologom i innym naukowcom dowiedzieć się o starożytnych ekosystemach, klimacie i wpływie człowieka na środowisko. Badając mikroskopijne pyłki i zarodniki, które utrzymują się przez bardzo długi czas w osadach morskich, jeziornych, torfowiskach i glebach, można zrekonstruować dawne klimaty (paleoklimaty) i zrozumieć naturalne przyczyny zmian klimatu. Jest to ważne dla przewidywania przyszłych zmian klimatycznych.

Geolodzy wykorzystują te unikalne mikroskopijne ślady, aby ujawnić, jakie rośliny rosły w danym miejscu tysiące, a nawet miliony lat temu oraz w jakich warunkach powstawały osady i złoża. Na przykład obfitość pyłków porostów brzozowych i wiciokrzewu wskazuje na zimny klimat, podczas gdy pyłki roślin ciepłolubnych wskazują na ciepły i wilgotny klimat.

„Podczas badania pyłków ważne jest, aby wziąć pod uwagę ich rozmiar i to, jak daleko są przenoszone przez wiatr – drzewa produkują znacznie więcej pyłków niż trawy, a pyłki świerków i sosen są przenoszone dalej przez wiatr. Jeśli widma pokazują dużo pyłków roślin zielnych – obszary były bezdrzewne. Każdy pyłek – kapsuła czasu odblokowująca tajemnice przeszłych ekosystemów i klimatu Ziemi“, – geolog jest przekonany.

Badania pyłkowe są również ważne dla zrozumienia, w jaki sposób ekosystemy odbudowały się po klęskach żywiołowych lub zmianach klimatu. Są one szeroko stosowane w stratygrafii przedplejstoceńskiej i plejstoceńskiej do określania wieku osadów i złóż lodowcowych i międzylodowcowych oraz do rekonstrukcji warunków klimatycznych. Podczas plejstocenu klimat zmieniał się wielokrotnie, a lodowce przesuwały się i gruby lód pokrywał obszar w latach lodowcowych. W latach interglacjalnych lodowce topniały, a roślinność kwitła. Na początku interglacjału dominowały rośliny tundrowe, w optymalnym okresie - lasy, a na końcu - ponownie rośliny tundrowe. Każdy interglacjał charakteryzuje się określoną zmianą gatunków roślin leśnych. Krótkotrwałe okresy ocieplenia, znane jako okresy interstadialne, charakteryzowały się roślinnością tundry i lasów subarktycznych.

Pyłek z czasów dinozaurów

Pyłki i zarodniki z głównych (przedczwartorzędowych) okresów geologicznych (karbon, perm, trias, jura, kreda, paleogen) są również badane przez paleontologów, w tym z ery dinozaurów. Jednak często trudno jest przypisać pyłki i zarodniki z tych okresów do konkretnych roślin, ponieważ wiele z nich wymarło.

Archiwa torfowisk i osadów jeziornych

Badania pyłków w torfowiskach lub jeziorach pozwalają geologom zrekonstruować długą historię ekologiczną i klimatyczną. Pyłki pozostają niezmienione w każdej warstwie, więc możliwe jest prześledzenie, które rośliny dominowały w różnych okresach i jak zmieniał się klimat. Na przykład badanie osadów na dnie jeziora może ujawnić, jak zmieniał się klimat w ciągu ostatnich 10 000 lat.

Ślady człowieka

Badania pyłków są szeroko stosowane w archeologii, aby zrozumieć, w jaki sposób i kiedy działalność człowieka wpływała na przyrodę. Pyłki ze starożytnych osad ludzkich pomagają nam dowiedzieć się, kiedy ludzie zaczęli wycinać lasy, siać zboża i uprawiać inne rośliny, a jednocześnie zmieniać krajobraz.

Badawcze i medyczne zastosowania pyłków drzew

Palinolodzy badają również pyłki unoszące się w powietrzu. Są one zbierane za pomocą specjalnych pułapek i obliczane jest ich stężenie. Alergie są bardziej prawdopodobne przy słonecznej pogodzie, ponieważ wtedy unosi się więcej pyłków. Pyłki roślin kapustnych (np. jaskier, jeżówka, dereń) są najczęstszym alergenem, podczas gdy pyłki drzew (w tym pyłki olchy) są znacznie mniej powszechne.

Znaczenie w pszczelarstwie

Ponieważ pyłek jest głównym pożywieniem pszczół, zaczęto badać jego zawartość w miodzie. Pyłek w miodzie jest wykorzystywany do identyfikacji roślin, z których produkowany jest miód. Miód jest klasyfikowany zgodnie z tym, który pyłek występuje w największej ilości.

Palinologia próbna

Interesującym odgałęzieniem tej dziedziny jest palinologia sądowa, w której pyłki są wykorzystywane w sprawach karnych. Pyłki są bardzo drobne i lekkie, więc można je znaleźć na ubraniach, butach, a nawet samochodach. Ponieważ każda lokalizacja ma swoją własną, unikalną sygnaturę pyłkową, można ją wykorzystać do identyfikacji miejsca zbrodni lub potwierdzenia obecności danej osoby w określonym miejscu.

Norėdami komentuoti prisijunkite prie facebook